POLPOŻ WARSZAWA

Czym jest oświetlenie awaryjne i kiedy jest wymagane?

Mówiąc o oświetleniu awaryjnym, mamy na myśli dwa jego rodzaje, a mianowicie oświetlenie ewakuacyjne oraz zapasowe (tzw. rezerwowe). Używane jest ono w przypadku, kiedy niespodziewanej awarii ulegnie oświetlenie podstawowe, dlatego zasilane jest z innego źródła. Dzięki oświetleniu zapasowemu możliwa jest kontynuacja tych prac, które nie mogą być nagle przerwane. Bardzo często wykorzystywane jest na przykład w zakładach produkcyjnych. Działa ono do kilku godzin i umożliwia sprawne dokończenie pracy. Oświetlenie ewakuacyjne pełni natomiast bardzo ważną rolę na przykład w budynkach użyteczności publicznej albo salach widowiskowych. Pozwala na bezpieczne opuszczenie budynku w przypadku pojawienia się awarii.

Oświetlenie awaryjne stosowane jest przede wszystkim w pomieszczeniach, w których nagłe przerwanie wykonywanych czynności mogłoby stanowić zagrożenie dla życia albo zdrowia przebywających tam osób. Kolejnym przypadkiem jest poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego, a także znaczne straty materialne, jakie mogą być spowodowane awarią oświetlenia i chociażby wstrzymaną produkcją. Znacznie szersze zastosowanie posiada oświetlenie ewakuacyjne. Obowiązkowo musi się ono znaleźć w następujących miejscach:

• salach widowiskowych oraz instytucjach kultury, jak kina, teatry, muzea, czytelnie;
• salach sportowych oraz lokalach rozrywkowych, jeżeli mieszczą one więcej niż 200 osób;
• wszelkich budynkach użyteczności publicznej, produkcyjnych oraz magazynowych;
• mieszkaniach zbiorowych, których powierzchnia przekracza 2000m2;
• sztucznie oświetlonych garażach, jeśli ich metraż wynosi więcej niż 1000m2;
• szpitalach oraz innych budynkach przeznaczonych dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się.

Należy mieć na uwadze, że zasady dotyczące stosowania wspomnianego oświetlenia dotyczą również miejsc tymczasowych (na przykład przeznaczonych do celów widowiskowych), jeżeli posiadają one określoną powierzchnię lub mieszczą daną liczbę osób.

Oświetlenie awaryjne – przepisy i normy

Szczegółowe informacje dotyczące tego, czym jest oświetlenie awaryjne, a także, jakie są zasady jego stosowania, zawarte zostały w normie PN-EN 1838. Określa ona dodatkowo to, że oświetlenie ewakuacyjne nie może pełnić roli zapasowego. Wynika to z faktu, iż takie oświetlenie nie może zapewnić ciągłości pracy w wyznaczony miejscu. Przede wszystkim celem oświetlenia ewakuacyjnego jest skuteczne oświetlenie drogi w celu przeprowadzenia sprawnej i bezpiecznej ewakuacji. Oświetlenie zapasowe pozwala z kolei dokończyć niezbędne działania w miejscu pracy w przypadku, gdy zawiedzie oświetlenie podstawowe. To, jakie dokładnie budynki muszą być wyposażone w dodatkowe źródła światła, zostało określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku.

Przypisy oraz normy dotyczące oświetlenia awaryjnego określają także czynności związane z przeglądem i konserwacją. Muszą być one przeprowadzane przynajmniej raz w roku, zgodnie z ustaloną przez producenta instrukcją. Projekt oświetlenia awaryjnego musi być obowiązkowo uzgodniony z rzeczoznawcą zajmującym się sprawami zabezpieczeń przeciwpożarowych. Wszystkie kable oraz przewody, użyte do instalacji oświetlenia awaryjnego, muszą być ognioodporne. Wytrzymałość ogniowa musi się pokrywać z czasem działania oświetlenia awaryjnego, które nie może wynosić mniej niż godzinę.

Kluczowe jest to, aby oświetlenie awaryjne załączyło się samoczynnie, jednak nie później niż 5 sekund po tym, jak zgasło oświetlenie podstawowe. W strefach wysokiego ryzyka czas zapalenia się oświetlenia awaryjnego wynosi pół sekundy. Minimalny czas działania, co już zostało wspomniane, nie może być mniejszy niż 1 godzina, a w miejscach szczególnie istotnych dla ewakuacji – 3 godziny.

Protokół z oświetlenia awaryjnego

Dla zachowania najwyższych standardów bezpieczeństwa, oświetlenie awaryjne musi być regularnie kontrolowane, a po przeprowadzonej kontroli należy sporządzić stosowny protokół. W każdym budynku prowadzony powinien być specjalny dziennik, w którym zapisywane są wszystkie informacje związane z kontrolą oświetlenia awaryjnego wraz z datami. We wspomnianym dokumencie musi się również znajdować projekt oświetlenia awaryjnego i określenie, jakie natężenie światła jest przez nie emitowane.

Jak widać, oświetlenie awaryjne pełni bardzo ważną rolę dla zachowania bezpieczeństwa w wielu budynkach. Właśnie z tego powodu musi ono podlegać regularnej konserwacji, której efekty zapisywane są w specjalnie prowadzonym dzienniku. Niezwykle istotne jest dodatkowo jego odpowiednie rozmieszczenie. W ten sposób można znacznie podnieść standardy bezpieczeństwa w różnych miejscach – od zakładów pracy do sal widowiskowych.